Ενσυνείδητη διατροφή, κατά κόσμον mindful eating. Το ακούμε πολύ, το συναντάμε συχνά σαν έννοια αλλά τι ακριβώς είναι και πώς μπορούμε να το προσεγγίσουμε και να το κάνουμε δικό μας;
Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε πως δεν πρόκειται για δίαιτα με ταμπελάκι, ούτε για κάποιο διατροφικό trend. Η ενσυνείδητη διατροφή είναι ένας τρόπος προσέγγισης, μια συμπεριφορά γύρω από την τροφή και το φαγητό, μια ολιστική τους προσέγγιση και συνεπώς δεν εστιάζει στην ποιότητα ή/και την ποσότητα τις τροφής (πόσο μάλλον στις θερμίδες) αλλά στη σχέση του ατόμου με αυτήν, τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Έχει, θα μπορούσαμε να πούμε, περισσότερο ψυχικό και ψυχολογικό υπόβαθρο παρά καθαρά διατροφικό.
Η κουλτούρα της δίαιτας
Δεν θα σας το πω εγώ πρώτη φορά, το βλέπετε και εσείς γύρω σας. Γίνεται χαμός εκεί έξω. Πληροφορίες, δίαιτες, τι κάνει καλό, τι δεν κάνει, δεδομένα με επιστημονικές βάσεις, κάποια άλλα χωρίς τίποτα να τα στηρίζει, ταξινομήσεις με βάση τον τύπο/τρόπο διατροφής και πάει λέγοντας. Πώς να μην μπερδευτεί κανείς με τόσα διαφορετικά ονόματα, προσεγγίσεις, δόγματα και επιταγές; Και, ακόμα χειρότερα, πώς να μη νιώσει από περίεργα έως και μειονεκτικά (γιατί ναι, συμβαίνει!) όταν δεν μπορεί ή απλούστατα δεν του βγαίνει να ακολουθήσει μία από αυτές τις γραμμές κατά γράμμα; Και όλα αυτά μάλιστα όταν σχεδόν όλοι γύρω του μοιάζουν λες και είναι σε κάποια δίαιτα;
Προσωπικά είμαι κατά όλων αυτών των διαιτητικών trend ‘‘με όνομα’’, για τον απλούστατο λόγο ότι όλα εμπεριέχουν κάποια δογματική προσέγγιση: πάνε να πείσουν ότι αυτό που πρεσβεύουν είναι το βέλτιστο. Συνήθως συνοδεύονται από αυστηρούς κανόνες ως προς το τι να φάει κανείς και τι όχι, συχνά διαχωρίζοντας και ξεχωρίζοντας κάποιο συγκεκριμένο μακροθρεπτικό συστατικό (πχ δαιμονοποίηση υδατανθράκων, θεοποίηση πρωτεϊνης, αλλόγιστη κατανάλωση λιπαρών κτλ).
Ταπεινή μου άποψη; Ας μην πέφτουμε στην παγίδα να βάζουμε ταμπέλες στον εαυτό μας και στον τρόπο που τρεφόμαστε. Είμαι πολύ υπέρ των δοκιμών σε λογικά πλαίσια, των πειραματισμών και της απόκτησης σφαιρικών γνώσεων. Ακόμα πιο υπέρ όμως είμαι στο να εναρμονίζεται κανείς με το δικό του σώμα, τις δικές του προτιμήσεις, τις δικές του ανάγκες (οι οποίες μάλιστα αλλάζουν και μεταβάλλονται στις διάφορες φάσεις της ζωής του), τι τον κάνει να νιώθει καλά και ανάλαφρα, τι τον γεμίζει πέρα από τη σκοπιά του φαγητού σαν φαγητό. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να βλέπουμε πάντα όσα διαβάζουμε και ακούμε με κάποια επιφύλαξη, να μάθουμε να εμπιστευόμαστε το σώμα και τη λογική μας, να βάλουμε την υγεία μας στην πρώτη γραμμή, φροντίζοντας να ενημερωνόμαστε σωστά, να κρίνουμε, να επιλέγουμε και να μην ξεχνάμε ποτέ πως είμαστε ξεχωριστοί και διαφορετικοί, πως δεν είναι όλα για όλους και δεν υπάρχει μία και μοναδική απόλυτη αλήθεια γραμμένη σε πέτρες.
Τι διαφορετικό έχει το mindful eating?
Ας κάνουμε ένα flashback στην εποχή που ήμασταν παιδιά και δεν είχαμε ιδέα για όλα αυτά εκεί έξω. Τότε που τρώγαμε όταν πεινούσαμε και σταματούσαμε όταν χορταίναμε. Τότε που υπήρχαν οι τροφές που θα μας κάνουν μεγάλους και δυνατούς και εκείνες που τις είχαμε σαν παιχνίδι και ευχαρίστηση. Μπορούμε να ξαναδούμε τα πράγματα έτσι; Να ξαναεμπιστευτούμε τη διαίσθησή μας, τα σημάδια πείνας και κορεσμού του σώματός μας; Μπορούμε να δώσουμε στον εαυτό μας ξανά την ελευθερία επιλογής και να συνδεθούμε περισσότερο με το σώμα μας, τι του αρέσει, τι του ‘‘πάει’’ και τι όχι; Να εστιάσουμε μεν στη θρέψη αλλά να δίνουμε χώρο και στις πιο… παιχνιδιάρικες εκείνες τροφές που είναι εκεί για τη γεύση και την απόλαυση;
Η ενσυνείδητη διατροφή λοιπόν εστιάζει σε όλα τα παραπάνω, είναι στην ουσία ένα εργαλείο για να γυρίσουμε στις ρίζες μας, να αυξήσουμε την αντίληψη των αισθήσεών μας, να ξεχωρίσουμε τους σωματικούς από τους ψυχικούς/ψυχολογικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη σχέση μας με την τροφή μας και να ζήσουμε happily (and healthily) ever after.
Επιγραμματικά, μερικά σημεία-κλειδιά της ενσυνείδητης διατροφής θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι τα ακόλουθα:
- Απολαμβάνουμε πραγματικά αυτό που τρώμε, αργά και ήρεμα. Μασάμε καλά, παρατηρούμε γεύσεις, υφές, μυρωδιές, βιώνουμε τη διαδικασία με τις αισθήσεις μας.
- Επιλέγουμε αυτό που εμείς θέλουμε πραγματικά και όχι κάτι που ‘‘επιβάλλεται’’ και ορίζεται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως trends, δίαιτες, ‘‘αυτό που κάνει η ξαδέρφη/ο συνάδελφος στη δουλειά/η Χ διασημότητα’’.
- Μαθαίνουμε να εκτιμάμε την ποιότητα και όχι τόσο την ποσότητα της τροφής, δίνοντας στον εαυτό μας το ελεύθερο να μην διαχωρίζει αυστηρά τις τροφές σε ‘‘καλές’’ και ‘‘κακές’’. Υπάρχουν, όπως είπαμε και παραπάνω, οι τροφές που μας κάνουν καλό, προάγουν την υγεία μας και μας προσφέρουν θρεπτικά συστατικά, υπάρχει όμως και ο τεράστιος παράγοντας της γεύσης και της ευχαρίστησης που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Η διατροφή δεν αποτελείται απλώς από το τρίπτυχο υδατάνθρακες-πρωτεϊνες-καλά λιπαρά.
- Τρώμε χωρίς να αποσπάται η προσοχή μας. Σε ελεύθερη μετάφραση, τρώμε με την ηρεμία μας, καθιστοί, μακριά από οθόνες, τηλέφωνα κτλ, δεν βιαζόμαστε.
- Φροντίζουμε και το οπτικό κομμάτι του φαγητού μας. Τα χρώματα, οι υφές, η εμφάνιση γενικά του πιάτου μας, είναι ένα πρώτο στάδιο ευχαρίστησης του φαγητού που έχουμε μπροστά μας. Τρώμε άλλωστε και με τα μάτια!
- Βάζουμε ποικιλία! Δοκιμάζουμε συνταγές, κάνουμε μικρές αλλαγές σε συστατικά, πειραματιζόμαστε με περισσότερες πλήρεις, ανεπεξέργαστες και φρέσκες τροφές, μυρωδικά, συμπληρώνοντας πάντα τη γεύση με κάτι που απολαμβάνουμε ώστε να τα έχουμε όλα.
- Μαθαίνουμε να ξεχωρίζουμε την πραγματική, σωματική μας πείνα από τη λιγούρα, η οποία μπορεί να προέρχεται τόσο από κάποια διατροφική έλλειψη, όσο και από παράγοντες που ξεκινούν από άλλες εκφάνσεις της ζωής μας (βαρεμάρα, άγχος, στεναχώρια, θυμό, μοναξιά κτλ). Σε κάθε περίπτωση, αφού το ξεκαθαρίσουμε στο μυαλό μας, το αποδεχόμαστε και προχωράμε, είτε αυτό σημαίνει να ικανοποιήσουμε τη λιγούρα μας με κάποια ποσότητα της τροφής που θέλουμε εκείνη τη στιγμή (αλλιώς αν καταπιεστούμε, θα μας βγει κάποια στιγμή πολύ πιο έντονα και δυνατά), είτε με το να ρίξουμε τη φροντίδα μας στο κομμάτι αυτό της ζωής μας που το έχει ανάγκη (περισσότερα θα δούμε και σε σχετικά μελλοντικά άρθρα, stay tunned!).
Αυτή ήταν μια πρώτη γνωριμία μας με το mindful eating. Σιγά σιγά θα δούμε και άλλα άρθρα σχετικά, αφού μαζί, όπως έχουμε πει, δεν θα κοιτάμε θερμίδες, ποσότητες και μακροθρεπτικά συστατικά αλλά ποικιλία, θρέψη, ευχαρίστηση, ισορροπία, ευεξία (και) μέσω της τροφής μας. Να θυμόμαστε πάντα ότι τρώμε για να είμαστε υγιείς, να έχουμε ενέργεια, να δίνουμε στο σώμα και τον οργανισμό μας το καλύτερο, χωρίς αυτό να αποκλείει τροφές και ομάδες τροφίμων από την καθημερινή μας διατροφή. Όλα χωράνε, όλα μπορούν να συνδυαστούν! Το μόνο που θα ‘‘ζυγίζουμε’’ θα είναι αυτό που μας προσφέρει η κάθε επιλογή και πόσο μας γεμίζει. Σίγουρα δεν γίνεται μια τέτοια αλλαγή εν μία νυκτί και είναι κάτι που χρειάζεται χρόνο, υπομονή, επιμονή και αγάπη στον εαυτό μας αλλά αξίζει σε όλες τις περιπτώσεις!
Ελπίζω να σας άρεσε το άρθρο, να το βρήκατε χρήσιμο και να σας ενέπνευσε για να κάνετε και εσείς μια νέα αρχή σε αυτό το κομμάτι της ζωής σας. Όπως πάντα, θα χαρώ με τα σχόλια, τις ιδέες, τις προτάσεις, τις παρατηρήσεις και τις ερωτήσεις σας, καθώς φυσικά και αν μοιραστείτε το άρθρο ώστε να το δουν και να εμπνευστούν και άλλοι.
Με αγάπη,
Έλενα 🙂
