Υπάρχουν εκατοντάδες δίαιτες εκεί έξω. Με ταμπελάκια, με ονόματα, συγκεκριμένες επιταγές, κανόνες, βάζεις, βγάζεις, προσθέτεις, αφαιρείς, μετράς, υπολογίζεις, επιτρέπεις, αποκλείεις. Χάος ολόκληρο! Και είναι χάος γιατί αφενός είναι πάρα πολλές, αφετέρου υπάρχουν πράγματι αξιόλογες και επιστημονικά αποδεδειγμένες διατροφικές προσεγγίσεις (βλ. Μεσογειακή διατροφή, plant-based κτλ) ως προς τα οφέλη που προσφέρουν (από γενικότερη προαγωγή της υγείας έως και την αντιμετώπιση συγκεκριμένων παθολογικών και μη καταστάσεων), υπάρχουν όμως και άλλες τόσες προσεγγίσεις που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο την υγεία μας και να κλονήσουν τη σχέση που χτίζουμε με τον εαυτό μας από τη μέρα που έχουμε έρθει στον κόσμο μέχρι σήμερα.
…αυτό το τελευταίο… Η βιομηχανία της δίαιτας είναι ίσως ο μεγαλύτερος εχθρός της ανθρώπινης αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Από αρκετά μικρή πλέον ηλικία, ερχόμαστε όλοι σε επαφή με τάσεις και fad diets, με προβαλλόμενα πρότυπα σώματος/εμφάνισης/βάρους/άσκησης/τρόπου ζωής και τόση πολλή πληροφορία που ο εγκέφαλός μας αδυνατεί από ένα σημείο και μετά να τη φιλτράρει. Απλά βομβαρδίζεται με μηνύματα για το πώς θα ”έπρεπε” να δείχνει, να τρώει, να γυμνάζεται για να φτάσει το εκάστοτε ”τέλειο”. Και, σαν να μην έφταναν όλα αυτά, όπου και να γυρίσουμε το κεφάλι μας, όπου και να βρεθούμε, κάποιος στο περιβάλλον που κινούμαστε θα είναι σε κάποια δίαιτα. Σίγουρα κάτι σας θυμίζει….
Ακούγεται αγχωτικό και χαοτικό, έτσι δεν είναι; Ε ναι, είναι!
Δουλεύουν όμως οι δίαιτες ή είναι σε δουλειά να βρισκόμαστε;
Αν βάλουμε κάτω τα πράγματα απλά και ”στεγνά” με αριθμούς και μετρήσεις ναι, οι δίαιτες σαφώς και δουλεύουν: μέσω του θερμιδικού ελλείματος (οι θερμίδες δηλαδή που καταναλώνονται να είναι λιγότερες από εκείνες που δαπανώνται με λίγα λόγια) αν σκοπός είναι η απώλεια βάρους, αλλά και μέσω του γενικότερου προγραμματισμού στον οποίο μπαίνει κανείς για να τις υιοθετήσει. Πράγματι το σύστημα αυτό δουλεύει, κυρίως όταν ο ενθουσιασμός και το κίνητρο είναι φρέσκα και σπαρταριστά και οι πρώτες αλλαγές ήδη αρχίζουν να γίνονται ορατές. Πόσο διαρκεί όμως ένα τέτοιο διάστημα άραγε; Αυτό που συνήθως δεν λαμβάνεται υπόψιν, είναι το τι συμβαίνει σε όλες τις υπόλοιπες πτυχές της ζωής του ατόμου, αλλά και στον ίδιο το βαθύτερο λόγο και το κίνητρο που οδηγεί κάποιον να θέλει να μπει σε πρόγραμμα για να αλλάξει την εικόνα και τις διατροφικές του συνήθειες.
- Είναι ο σωματικός στόχος αρκετός για να κάνει το άτομο ευτυχισμένο;
- Μήπως αλλάζοντας κανείς το σώμα του μέσω της όποιας δίαιτας, θυσιάζει παράλληλα την ψυχική ή/και πνευματική του υγεία;
- Μήπως το να ακολουθεί κανείς συγκεκριμένο πρόγραμμα/τάση/you name it, του προκαλεί αρκετό στρες;
- Μήπως η νέα στάση ζωής του τον απομονώνει από τον περίγυρό του, έχει επιπτώσεις ή σύνδεση με τα επαγγελματικά/οικογενειακά/προσωπικά του ζητήματα;
- Επίσης, μήπως η γενικότερη νοοτροπία της δίαιτας μπορεί να αποξενώσει το άτομο από το ίδιο του το σώμα, κάνοντάς το να μην εμπιστεύεται τις αισθήσεις του (όπως πχ την αίσθηση της πείνας ή του κορεσμού του), να χάνει ενδεχομένως τον έλεγχο και εν τέλει να πηγαίνει τόσο κόντρα στη φύση του, τις προτιμήσεις του, αυτά που το ίδιο νιώθει σωστά για το σώμα του;
- Μήπως στην πραγματικότητα ο νέος τρόπος διατροφής του δεν είναι η πραγματική του επιθυμία και ”ταίριασμα” και συνεπώς δεν είναι τόσο βιώσιμος όσο θα νόμιζε ή περίμενε;
- Τέλος, μήπως η ίδια η επιλογή του να μπει σε διαδικασία ”διατροφής” καλύπτει και αφορά άλλες ανάγκες του που δεν σχετίζονται άμεσα (ή και καθόλου) με κάποιον σωματικό/διατροφικό στόχο;
Ας το δούμε ολιστικά!
Τα παραπάνω ερωτήματα μας δίνουν ένα πρώτο hint του περί τίνος πρόκειται. Όταν μιλάμε για ολιστική διατροφή και προσέγγιση, δεν εννοούμε άλλο ένα σύνολο κανόνων και επιταγών. Τίποτα που να μπαίνει σε κουτιά και όρια, τίποτα που να παίρνει ταμπελάκια. Εξετάζουμε το όλον, το σύνολο. Τροφή μας δεν είναι μόνο το φαγητό. Τροφή μας είναι οτιδήποτε περνάει στις αισθήσεις, στο μυαλό και την ψυχή μας και εκτείνεται σε όλες τις πτυχές της ζωής μας. Τα πάντα συνδέονται. Μια ανισορροπία ή/και έλλειψη σε έναν ή κάποιους τομείς (πχ σχέσεις, εργασία, κοινωνική ζωή, οικονομικά, δημιουργικότητα κτλ), μπορεί να έχει αντίκτυπο και στους υπόλοιπους, με συνηθέστερο τον τομέα της διατροφής. Περισσότερα από όσα φανταζόμαστε ξεσπάνε ή αντικατοπτρίζονται και εκεί.
Επίσης πολύ βασικό στην ολιστική προσέγγιση στη διατροφή (και προσωπικό μου αγαπημένο φυσικά!) είναι το γεγονός ότι το κάθε άτομο εξετάζεται και αντιμετωπίζεται ως μοναδικό και ξεχωριστό. Ναι, το ανθρώπινο σώμα αντικειμενικά έχει συγκεκριμένες λειτουργίες και μηχανισμούς, υπάρχουν όμως και άπειροι εντελώς υποκειμενικοί παράγοντες για τον καθέναν μας, τόσο σε πιο επιστημονικό, όσο και σε πιο ”ανθρώπινο” επίπεδο: από θέμα γονιδίων, ενδεχομένως και θεμάτων υγείας, μεταβολισμού κτλ, έως κομμάτια όπως οι προσωπικές διατροφικές προτιμήσεις, τα ωράρια, οι αναλογίες των μακροθρεπτικών συστατικών, ηθικοί ίσως παράγοντες and the list goes on…
Για να έχουμε λοιπόν καλή γενική υγεία, δεν αρκεί ένας παράγοντας, δεν αρκεί τίποτα το μεμονωμένο και επιφανειακό. Όλα δουλεύουν μαζί και απόκειται στο ίδιο το άτομο, έχοντας πάντα τη σωστή καθοδήγηση και πληροφόρηση, να ανακαλύψει τα δικά του μέτρα και σταθμά, τις προτιμήσεις, τις ισορροπίες, τι του ταιριάζει και τι όχι. Βρίσκοντας αυτό, η λέξη ”δίαιτα” με την αυστηρή και αρνητική της έννοια, θα περάσει στο χρονοντούλαπο μαζί με οτιδήποτε άλλο βρίσκεται εκεί.
Τώρα λοιπόν που μάθαμε λίγα πράγματα για την ολιστική διατροφή, θα χαρώ πολύ να απαντήσω σε ερωτήσεις, σχόλια, προτάσεις, ιδέες, παρατηρήσεις που μπορεί να έχετε σχετικά. Για περισσότερα, μην ξεχάσετε να με ακολουθήσετε και στο Instagram, για πιο άμεση αλληλεπίδραση και επικοινωνία.
Με αγάπη,
Έλενα 🙂
